Ogólnopolski przegląd hodowlany 2009

Minęło już trochę czasu od przeglądu emocje z nim związane już powoli opadły i jest do dobry moment, by go w kilku zdaniach podsumować. W tym roku, w skład Komisji Przeglądowej weszli: Arunas Jurgaitis i Raminta Sakalauskiene (znani polskim hodowcom koni trakeńskich, arbitrzy z Litwy), Gerhard Mendel – przedstawiciel Niemiec oraz Adam Jończyk i Janusz Wejer. Trzydniowy przegląd koni trakeńskich obejmował terytorium całej prawie Polski. Pierwszego dnia Komisja odwiedzała hodowców koni trakeńskich w rejonie Pomorza i Pomorza Zachodniego. Drugiego dnia hodowców z rejonu Warmii i Mazur. Ostatniego dnia przeglądowi poddane zostały konie z okolic Warszawy, Strykowa i Śląska. Napięty do granic możliwości harmonogram spowodował, że Komisja musiała pracować nadzwyczaj sprawnie. Podczas oceny koni każdy z członków Komisji oceniał konia wedle swojego uznania, a następnie po zakończonej ocenie Komisja ustalała notę końcową, którą najczęściej była notą przeważającą u większości sędziów, bowiem w większości przypadków różnice w ocenie między poszczególnymi członkami Komisji nie były większe niż 0,5 pkt. Tak więc w prosty sposób można było ustalić notę końcową, którą skrzętnie notowała sekretarz Komisji (fotograf i kierowca zarazem) pani Zofia Szemplińska – Domian. W przeszłości podczas przeglądu hodowlanego zazwyczaj przeprowadzany był komentarz dotyczący jakości prezentowanych koni i prezentowane „na głos” oceny. Z racji tego, że po raz pierwszy zajmowałem się organizacją przeglądu i po raz pierwszy zabrakło na nim dr Antoniego Pacyńskiego, który z racji pełnionego „urzędu” zajmował się komentarzem i prezentacją ocen zainteresowanym osobom, umknęło to w kilku miejscach mojej uwadze i zabrakło takiego właśnie zakończenia przeglądu. W większości jednak miejsc osoby zainteresowane ocenami podchodziły i pytały Komisję, czy też Panią Sekretarz o wyniki swoich koni, lub też prosiły o komentarz kogoś z Komisji. Przechodząc do meritum sprawy kilka słów podsumowania. Z nieukrywaną przyjemnością można napisać, że w zdecydowanej większości miejsc sposób przygotowania koni do przeglądu (ich toaleta), przygotowanie miejsc, w którym konie były prezentowane (odpowiedni kształt i wielkość placu, stosowne, bezpieczne jego ogrodzenie, jakość podłoża, odpowiednia ilość osób pomagających zaprezentować konia) były na najwyższym poziomie, co napawa optymizmem na kolejne lata. Przechodząc do omówienia wyników przeglądu skupię się na jakości potomstwa wybranych reproduktorów. Muszę jednak zastrzec, że poczynione ( na te okoliczność) przeze mnie obliczenia średnich ocen dla potomstwa reproduktorów, są wyliczone na podstawie stosunkowo nie wielkiej liczby potomstwa, co nie pozwala na analizę statystyczną wyników. Analiza statystyczna pozwoliłaby na stwierdzenie czy różnice między średnimi ocenami jakie uzyskało potomstwo reproduktorów są istotne, czy nie. Im większa liczba pokrytych przez danego reproduktora klaczy, a w konsekwencji liczba ocenionych jego potomków, tym wyniki oceny reproduktora są „bardziej wiarygodne”. Piszę to celowo, ponieważ prezentowane poniżej wyniki szeregują ogiery według średniej (średnich) uzyskiwanych przez jego potomstwo poddane tegorocznemu przeglądowi. Przyszłoroczna, podobnie przeprowadzona analiza może zatem zmienić lub potwierdzić, przedstawione poniżej pewne konkluzje. Tak czy inaczej tego typu analizy czynione na własny, czy szerszy użytek, mogą być w pewnym stopniu być użyteczne, ale trzeba sobie zdawać sprawę z „pewnego błędu” jakim są one obarczone. Uszeregowanie potomstwa wybranych reproduktorów pod względem średnich wartości za poszczególne cechy podlegające ocenie przedstawia się następująco. Rozpatrując łączną liczbę punktów zdobytych na przeglądzie do najwyżej ocenionych koni należą potomkowie ogierów: Łączna liczba punktów EMIS (HELERIS - EMA) - 53,6 pkt. LORD ODER I trak (ODER - LEBIODA) – 51,6 pkt CEDRUS (OGAR - CEREKWICA) - 51,3 pkt. KOMFORTAS (FORDAS - KORNELIA) – 51,3 pkt. AJBEK (AGAR - AGENDA) – 50,4 pkt. PORTOS (CUGNOT - PLANETA) – 49,8 pkt. Pod względem typu spośród przedstawionych do oceny koni, najwyżej ocenione zostało potomstwo następujących rozpłodników. CEDRUS (OGAR - CEREKWICA) -7,8 EMIS (HELERIS - EMA) -7,7 LORD ODER I trak (ODER - LEBIODA) -7,5 Zbliżony typ na poziomie 7,3 pkt. uzyskało potomstwo ogierów (kolejność reproduktorów uwzględnia średnie noty za typ, a w następnej kolejności ocenę końcową): WINWORD xx (NESHAD xx - WEINREBE xx) KOMFORTAS (FORDAS - KORNELIA) AJBEK (AGAR - AGENDA) PORTOS (CUGNOT - PLANETA) CZARCZAF (OGAR - CZAPA) SAGANEK xo (SAJAN - MARIA) KALINIEC (IGNAM - KLIWIA) AGAR (MANGAN xx - AKOLADA) Średnia nota za budowę potomstwa objętych analizą reproduktorów przedstawia się następująco: EMIS (HELERIS - EMA) - 7,4 LORD ODER I trak (ODER - LEBIODA) - 7,3 CEDRUS (OGAR - CEREKWICA) – 7,3 KOMFORTAS (FORDAS - KORNELIA) – 7,3 AJBEK (AGAR - AGENDA) – 7,3 PORTOS (CUGNOT - PLANETA) – 7,3 (kolejność reproduktorów uwzględnia średnie noty za budowę, a w następnej kolejności ocenę końcową) Zadowalającą jakość fundamentu (na poziomie 7 i więcej punktów), zaprezentowało potomstwo ogierów: CEDRUS (OGAR - CEREKWICA) - 7,5 PORTOS (CUGNOT - PLANETA) - 7,3 LORD ODER I trak (ODER - LEBIODA) - 7,2 AJBEK (AGAR - AGENDA) - 7,0 EMIS (HELERIS - EMA) - 6,9 Najlepszą jakość stępa zaprezentowało potomstwo ogierów: (kolejność reproduktorów na dalszych pozycjach uwzględnia średnie noty za stęp, a w następnej kolejności ocenę końcową) EMIS (HELERIS - EMA) 7,6 LORD ODER I trak (ODER - LEBIODA) - 7,3 KOMFORTAS (FORDAS - KORNELIA) - 7,3 VISKIS (LOSIJONAS 2 - VIRGALE18) - 7,3 CEDRUS (OGAR - CEREKWICA) - 7,0 PORTOS (CUGNOT - PLANETA) - 7,0 GLUOSNIS xx (GERODOT xx - GLORIJA xx) - 7,0 AGAR (MANGAN xx - AKOLADA) - 7,0 W kolejnym podlegającym ocenie chodzie (kłus) również najwyższą średnią ocenę uzyskało potomstwo Emisa, dalej Komfortasa i Lorda Odera. O to zestawienie wyników: EMIS (HELERIS - EMA) - 8,1 KOMFORTAS (FORDAS - KORNELIA) - 7,8 LORD ODER I trak (ODER - LEBIODA) - 7,7 CEDRUS (OGAR - CEREKWICA) - 7,5 AJBEK (AGAR - AGENDA) - 7,4 CZARCZAF (OGAR - CZAPA) - 7,3 SAGANEK xo (SAJAN - MARIA) - 7,3 AGAR (MANGAN xx - AKOLADA) - 7,3 VISKIS (LOSIJONAS 2 - VIRGALE18) - 7,3 (kolejność reproduktorów na dalszych pozycjach uwzględnia średnie noty za kłus, a w następnej kolejności ocenę końcową) Również w galopie na czele plasuje się potomstwo Emisa, Komfortasa, Ajbeka i Lorda Odera EMIS (HELERIS - EMA) – 8,2 KOMFORTAS (FORDAS - KORNELIA) – 7,8 AJBEK (AGAR - AGENDA) - 7,4 LORD ODER I trak (ODER - LEBIODA) – 7,3 CZARCZAF (OGAR - CZAPA) - 7,3 GLUOSNIS xx (GERODOT xx - GLORIJA xx) - 7,2 KALINIEC (IGNAM - KLIWIA) – 7,0 (kolejność reproduktorów na dalszych pozycjach uwzględnia średnie noty za galop, a w następnej kolejności ocenę końcową) Pod względem wrażenia ogólnego, które wynika z całokształtu wszystkich cech statycznych (typ budowa i nogi) jak i motorycznych (oceny za poszczególne chody). Najkorzystniej oceniono konie po reproduktorach: EMIS (HELERIS - EMA) – 7,7 LORD ODER I trak (ODER - LEBIODA) - 7,3 CEDRUS (OGAR - CEREKWICA) – 7,3 KOMFORTAS (FORDAS - KORNELIA) – 7,3 AJBEK (AGAR - AGENDA) – 7,3 PORTOS (CUGNOT - PLANETA) – 7,3 WINWORD xx (NESHAD xx - WEINREBE xx) - 7,1 (kolejność reproduktorów na dalszych pozycjach uwzględnia średnie noty za wrażenie ogólne, a w następnej kolejności ocenę końcową) Z przedstawionych powyżej zestawień wynika, że w tegorocznym przeglądzie pod względem typu i budowy i jakości kończyn czołówkę koni stanowią konie po Emisie, Lordzie Oderze i Cedrusie. Pod względem cech motorycznych najwyższe noty uzyskwało potomstwo Emisa, Komfortasa i Lorda Odera. Powyższe uogólnienia (przypomnę – nie poparte są analizą statystyczną wyników, która ze względu na nie wielką liczbę ocenianych na przeglądzie potomków nie jest możliwa do przeprowadzenia) mają charakter orientacyjny i kolejność reproduktorów nie koniecznie może odzwierciedlać ich rzeczywistą wartość hodowlaną (czyli zdolności do przekazywania na potomstwo pożądanych cech). Kilkuletnie obserwacje i prowadzone co 3 do 5 lat badania, poparte analizą statystyczną, mogą przyszłości dać bardziej wiarygodne wyniki. Jeśli chodzi o moje osobiste refleksje dotyczące wybranych koni, to w mojej pamięci zapadło kilka z nich. Do tego grona należy zaliczyć ogierka Cargo (po Emis, od Cyrkulacja po Skaleń xx). Prezentował on bardzo dobry trakeński typ, prawidłową budowę kłody i bardzo dobre wszystkie trzy chody (3 x 8,5 pkt). Podobnie można by scharakteryzować klacz Pasję po Lordzie Oderze od klaczy Pirna po Live and Liberty xx. Klacz o nieco mocniejszym fundamencie, równie bardzo dobrych chodach, szczególnie wyniosłym ruchu (z nadgarstka) w kłusie (9pkt.) i galopie (8,5pkt.). Oba konie nie przypadkowo uzyskały najwyższe noty łączne podczas przeglądu. W czasie przeglądu można było zobaczyć jeszcze kilka bardzo ciekawych koni po Emisie i Lordzie Oderze. Do grona potomków tego pierwszego, zasługujących na wyróżnienie zalicza się klaczka Wiwiana, której najmocniejszą stroną oprócz bardzo dobrego typu (8,5 pkt.) był kłus (8,5 pkt.) i jeszcze lepszy galop (9pkt.). Również Kasio od Kotliny po Kondor, źrebię bardzo wysoko ocenione w chodach podstawowych (8; 8,5; 8,5). Po Lordzie Oderze oprócz wspomnianej Pasji, bardzo dobrym typem, budową i fundamentem cechowały się: Dar Lord (8,5;8;7,5 pkt.) i Daria II (8;7,5;7,5 pkt.) Niestety błąd w sztuce prezentacji koni (prezentowanie koni w miejscu, w którym nie przetrenowano z nimi pokazu) spowodował, iż konie były mocno zdenerwowane i nie zaprezentowały się zbyt korzystnie). Ale miejmy nadzieję, że „co się odwlecze, to nie uciecze” i podczas kolejnych przeglądów zobaczymy już tylko lepsze chody. Jak już jestem przy koniach ze Śląska, to chwilę zatrzymam się przy ogierze Dar Life S. J po Live and Liberty xx od Daria po Sambór. Ogier ten prezentujący dobry typ i budowę był bonitowany późnym popołudniem, po powrocie z zawodów skokowych. Mimo zmęczenia poruszał się bardzo energicznie i obszernie we wszystkich trzech chodach (3 x 7,5pkt.). Zwarzywszy na jego obiecująco zaczynającą się karierę w skokach i wysoką pozycję w tegorocznych Mistrzostwach Polski Młodych Koni w konkurencji skoków przez przeszkody, może być on w przyszłości ciekawym kandydatem na rozpłodnika. „Wracając na Pomorze i Warmię” to w pamięci utkwiła mi bardzo żeńska i trakeńska, o dobrej budowie i bardzo dobrym fundamencie Amaranta po Cedrusie i od klaczy Alga po Dzięgiel (8; 7,5; 8pkt.). Nieco „słabiej” klacz ta wypadła podczas oceny chodów (7; 8; 7pkt.). Kolejną klaczką, obiecująco zapowiadającą się podczas przeglądu, była Domiana po Gluosnis xx od Dobra Nasza TS po Machandel. Klacz ta uzyskała najwyższą spośród potomstwa ogiera Gluosnis xx (przedstawionego w tegorocznym przeglądzie) notę za typ (8 pkt.). Poprawna budowa (7,5 pkt.) nieco słabszy fundament (7 pkt.) za to bardzo dobry kłus i galop (8; 8 pkt.). Z pewnością można by jeszcze wiele dobrego napisać o innych koniach, ale zostawię trochę miejsca do popisu innym arbitrom, którzy obiecali opisać swoje obserwacje z przeglądu hodowlanego 2009. Ja jednak w tym miejscu chciałbym podziękować w imieniu swoim i Zarządu członkom Komisji Przeglądowej za trzy dni bardzo ciężkiej pracy. Ponad 100 zbonitowanych koni, ok. 2500km przejechanych samochodem. W tym miejscu chciałbym również podziękować Pani Zofii Szemplińskiej – Domian za użyczenie auta do przewozu Komisji i pomoc przy tworzeniu Katalogu Przeglądowego, Panu Tomaszowi Siedlanowskiemu i jego małżonce Pani Barbarze za weryfikację części rodowodów pod kątem przynależności koni do rodzin żeńskich i linii (rodów) męskich. Również podziękowania należą się Panom Przemysławowi Boleskiemu – organizatorowi przeglądu na terenie Pomorza, a także Jarosławowi Skrzypcowi, który zajął się organizacją przeglądu na Śląsku, a także tym, którzy tak miło i sympatycznie podejmowali Komisję „przysłowiową kawą i ciastem”. Osobiście chciałbym również podziękować wszystkim tym, którzy swoim zdyscyplinowanym i sprawnym pokazem przyczynili się do tego, iż w zasadzie udało się odwiedzić prawie wszystkich hodowców, którzy zgłosili do przeglądu konie. Jednocześnie przepraszam tych, do których nie udało się dojechać oraz tych, którzy liczyli na dłuższą gościnę Komisji. Przepraszam za moją postawę, ale przypadł mi obowiązek organizatora i musiałem „pilnować tempa marszruty i skracać czas gościny u hodowców”. Nauczony doświadczeniem będę postulował, by przyszłoroczny przegląd był 4-dniowy, co pozwoli nam pracować w wolniejszym tempie, szerzej i na bieżąco skomentować ocenione konie, porozmawiać z hodowcą na nurtujące go tematy i w ten sposób bardziej uszanować trud hodowców. Opracowanie Janusz Wejer

W dniach 4-6.09.2009 roku miałem przyjemność uczestniczyć w pracach komisji przeglądowej w towarzystwie pani Raminty Sakalauskiene i pana Arunasa Jurgaitis z Litwy oraz panów Gerharda Mendel z Niemiec i Janusza Wejera z Polski. W ciągu trzech dni komisja dokonała oceny koni u dziewiętnastu właścicieli i hodowców koni trakeńskich na terenie województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, łódzkiego i śląskiego. Z uwagi na rozległy teren przeglądów uważam, że należy wydłużyć czas przeglądu z trzech do czterech dni. Przeglądowi poddano 91 koni w różnych kategoriach wiekowych - od koni pełnoletnich do źrebiąt rocznika 2009. Średnia punktacja 91 koni ocenionych wyniosła 49,24 pkt, czyli zdecydowanie wyższa od minimalnej punktacji kwalifikującej klacze do hodowli – 45 pkt, a nieco wyższa od minimalnego progu selekcyjnego dla ogierów, który wynosi 48 pkt (Progi selekcyjne zgodnie z programem na stronie internetowej Związku Trakeńskiego w Polsce). Komisja zakwalifikowała do hodowli ogiera DAR LIFE SJ maści gniadej w wieku 5 lat po Live and Liberty xx od Daria po Sambór, hod. Jarosława Skrzypca, własności Marty Strzałki. Ogier ten zdobył prawo do licencji w wyniku prób alternatywnych w Mistrzostwach Młodych Koni w skokach przez przeszkody. Komisja zbonitowała tego ogiera na 50 pkt zwracając uwagę na jego 3 podstawowe chody, za które otrzymał po 7,5 pkt. Do kwalifikacji hodowlanej przedstawiono 20 klaczy, z których wszystkie otrzymały prawo do licencji hodowlanej, a średnia ich punktacja wynosi 48,13 pkt. Pięć klaczy uzyskało 50 i więcej pkt. Wśród nich najwyżej została oceniona, hodowli Nemuno Zirginas (Litwa), stanowiąca własność Moniki Machlowicz, kasztanowata 5-letnia HAVA (Esauł – Haja po Kornetas). Klacz ta reprezentuje poprawny typ rasowy i płciowy oraz dobry ruch w stępie i kłusie, oceniona została na 51,5 pkt. Kasztanowata HAMINGA (Etiudas – Helena po Espadron), hod. SK Nemuno Zirgynas, wł. Wiolety Lech, zdobyła 51 pkt., na co złożyły się wysokie noty za aktywny kłus, prawidłowość kończyn i pożądany typ. Pozostałe klacze, które uzyskały wymienioną wyżej punktację to córki ogiera pełnej krwi angielskiej Winword xx : kara JUTRZENKA od klaczy Justa po Pistolet i gniada KARINA od klaczy Kadencja po Wiadukt, obie hodowli i własności Andrzeja Gos z Tuczna. Mocnymi punktami tych klaczy jest typ i ruch w kłusie. Piątą klaczą tej wyróżniającej się grupki jest kasztanowata LILIA (Hamlet Go – Linia po Czynel xx), wyhodowana w SK Liski, a stanowiąca własność Violetty i Krzysztofa Kulik z Klęka. Klacz ta zwraca uwagę swoim bardzo dobrym typem rasowym i płciowym oraz ruchem w kłusie. W roczniku 2007 zaprezentowano tylko dwie klaczki, z których OLLI (Palladium – Orlanda po Chrust) hodowli zagranicznej, a własności Wiolety Lech uzyskała 49 punktów i rokuje na przyszłość jako klacz hodowlana. Stawka czternastu klaczek rocznika 2008 została oceniona na średnią 47,04 punktów. Zdecydowaną liderką tej grupy na dzisiaj jest pochodząca z rodu og. Dampfross i rodziny kl. Bajeczna gniada BEKESZA (Cugnot – Bekiesza po Kondor) hodowli i własności Mirosława Kulpińskiego. Na jej punktację – 51,5 pkt złożyły się noty za kłus, ogólne wrażenie, typ i pokrój. Osiemnaście klaczek rocznika 2009 stanowiło najmocniejszą grupę trzydniowego przeglądu pod względem punktacji. Średnia tej grupy to 51,83 punktów. Aż czternaście klaczek uzyskało notę powyżej 50 punktów. Najwyższą punktację w tej grupie 57,5 pkt otrzymała kasztanowata PASJA (Lord Oder – Pirna po Live and Liberty xx) hod. i wł. Jarosława Skrzypca. Wszystkie elementy ocenione na 8 pkt, a kłus pełen fantastycznej energii, obszerności i elastyczności podobał się na 9 pkt. Bardzo dobre trzy cechy galopu pozwoliły na notę 8,5 punktów. Klacz tego samego hodowcy - DARIA II (Lord Oder – Daria po Samobór) uzyskała 52,5 pkt wyróżniając się szczególnie typem, za który otrzymała ocenę 8pkt. Pozostałe noty po 7,5 punktów, jedynie stęp był nieco słabszy na 7 pkt. Doskonałe dwie klaczki zareprezentowali państwo Katarzyna i Przemysław Bolescy. Obie maści karej AMARANTA (Cedrus – Alga po Dzięgiel) - 53 punkty i AUSTRALIA (Ajbek – Alpeja po Apogej) – 54 pkt. Klacze te imponowały odchowaniem, przygotowaniem oraz genetycznymi uwarunkowaniami pod względem typu, pokroju, prawidłowości kończyn i wysokiej jakości trzema chodami. Doskonale zaprezentowała się stawka pięciu klaczek ogiera Emis, wyhodowanych przez Mirosława Kulpińskiego, a są to WIWIANA od Whyski po Barasz 56,5 pkt., PRINCESSA od Planeta po Chojak 52,5 pkt., WIKI od Wiroza po Kondor 52 pkt, oraz ocenione po 51,5 punktów KASINA od Kaskada po Cugnot i WENA od Werwa po Gordon. Wymienione córki ogiera Emis cechuje prawidłowy trakeński typ, duża uroda oraz lekkość i swoboda trzech chodów. Kasztanowata HOSSA (Komfortas od Haminga po Etudas), hod. Gerhard Mendel, wł. Wioleta Lech, uzyskując 53 punkty zaprezentowała wysokiej jakości kłus i galop. Typ, kłus i galop to mocne strony ocenionej na 53 punkty kasztanowatej klaczy DOMIANA (Gluosnis xx - Dobra Nasza TS po Machandel trk) hod. Tomasza Siedlanowskiego i własności Zofii Szeplińskiej-Domian. Kasztanowata DAFNE (Portos – Domara po Orsini), zinbredowana na ogiera Orsini, hod. Mirosława Kulpińskiego, uzyskała 52 pkt otrzymując za wszystkie elementy po 7,5 punktu. Gniada ANASTAZJA (Gluosnis xx - Anarchia po Kerman) hod. i wł. Gerharda Mendel, z cech dynamicznych, zaprezentowała bardzo dobry kłus oceniony na 8 punktów; pozostałe elementy dynamiczne i statyczne o średniej nocie 7,25 punktów. Kolejną klaczką należącą do czołówki rocznika 2009 jest gniada CALENA (Kaliniec - Candy Princess xx po Moulin xx) hod. i wł. Piotra Szypica. Klacz ta przedstawia prawidłowy typ rasowy i płciowy, a poprawne wrażenie podnosi swoim okrągłym i aktywnym galopem. Wracając do oceny ogiera DAR LIFE SJ należy zwrócić uwagę na jego rodowód. Ojciec pełnej krwi angielskiej połączony z matką o bardzo cennych prądach linii trakeńskiej, takich jak dwukrotnie Tempelhuter, a poza tym Harap, Pilger i Pilgrim. Natomiast w wartości użytkowej należy zwrócić uwagę, że przy uzdolnieniach skokowych ogier ten posiada bardzo dobre trzy podstawowe chody (3 x 7,5 punktów). W grupie ogierów rocznika 2007 przeglądowi poddano tylko dwa ogiery i jedynie półbrat ogiera Dar Life SJ, ogier DAR LORD (Lord Oder I – Daria po Sambór – Doryda po Poprad), na dzisiaj należy do pewnych kandydatów na ogiera hodowlanego. Hodowcą i właścicielem tego ogiera jest Jarosław Skrzypiec. Dar Lord uzyskał 53 punkty przy wysokich ocenach za elementy statyczne: typ 8,5 pkt, budowa 8,0 pkt, kończyny 7,5 pkt, a z elementów dynamicznych stęp i kłus ocenione po 7,5 punktów. Stawka 16 ogierów rocznika 2008 otrzymała średnią punktację 47,94. Wyróżniają się w niej dwa ogiery. Siwy JAŚMIN (Cedrus – Jodła xx po Beconsfield xx) hod. i własności Łukasza Skowrońskiego. Ogier ten otrzymał 51,5 punktów. Zwraca na siebie uwagę bardzo dobrym typem rasowym, samczym i wierzchowym o ładnej głowie połączonej harmonijnie z szyją poprzez okrągłą potylicę. Posiada prawidłową kłodę o bardzo dobrej linii grzbietu, wyraźnej łopatce i atletycznym zadzie oraz stoi na dobrych kończynach. Z trzech chodów na szczególne wyróżnienie zasługuje energiczny, obszerny i elastyczny kłus. Drugi ogier tej stawki, który punktacją 51,0 pkt zwrócił uwagę, to kasztanowaty DASTING (Ajbek – Domara po Orsini) hod. i własności Mirosława Kulpińskiego. Elementy statyczne i dynamiczne tego ogiera zostały ocenione 2x na 7,0 punktów i 3x 7,5 pkt. Rezerwę hodowlaną na dzisiaj w tej stawce tworzy pięć ogierów. Ocenione po 49,5 punktów: og. KRONOS siwy (Cedrus – Krasussa po Jantar xx) hod. i wł. Paulina Miszker, kary og. AMBROZJO J (Czarczaf – Ambrozja po Hamlet Go) hod. i wł. Jerzy Jaskowski i gniady og. SALWADOR (Komfortas – Sissie po Elpar xx) hod. Gerhard Mendel, wł. Wioleta Lech. KRONOS posiada dobry typ i budowę oraz poprawne kończyny. DASTING przy dobrych elementach statycznych (typ, budowa, nogi) prezentuje bardzo dobry kłus i galop. SALWADOR przy dobrym typie i budowie wyróżnia się stępem i kłusem. Dwa ogiery ocenione na 49 punktów to: gniado-srokaty SHERIDAN (Gluosnis xx – Szimi po Anonim) hod. i wł. Gerhard Mendel - poza nieco małą precyzją kończyn pozostałe elementy oceny na dobrym poziomie z wyróżniającym się galopem oraz siwy PRINZ (Lord Oder I – Pirna po Live and Liberty xx) hod. i wł. Jarosław Skrzypiec. Poza nieco mało szlachetnym typem jak na konia trakeńskiego, reszta ocenianych cech dobra, z wyróżniającym kłusem. Najlepiej wśród ogierów prezentowała się najmłodsza grupa, czyli rocznik 2009. Średnia ocenionych 19 sztuk wyniosła 50.29 punktów. Pięćdziesiąt punktów i więcej uzyskało 10 ogierów. Z tej dziesiątki pozwolę sobie krótko scharakteryzować najlepszą piątkę. Liderem tej grupy z dużą przewagą nad rówieśnikami jest zdobywca 57,5 punktów kasztanowaty CARGO (Emis – Cyrkulacja po Skaleń xx) hod. i wł. Mirosława Kulpińskiego. Ogier Cargo wyróżnia się fantastycznym typem i imponującymi trzema chodami. Za wymienione elementy i ogólne wrażenie otrzymał po 8,5 punktów. Następne dwa ogiery uzyskały po 53 punkty. Siwy CAR (Ajbek – Caryca po Machandel trk) hod. i wł. Andrzeja Marcińskiego. Przy dobrych wszystkich elementach, ogier ten wyróżnia się typem i galopem, za które otrzymał po 8 punktów. Gniady KASIO (Emis – Kotlina po Kondor) hod. i wł. Mirosława Kulpińskiego podobał się w trzech chodach, za które otrzymał noty 8,0 – 8,5 pkt. Gniady FARMER (Aktyw – Falka po Winword xx) hod. i właściciel Andrzej Gos robił dobre wrażenie we wszystkich ocenianych elementach, a szczególnie imponował rasowym, płciowym i wierzchowym typem, uzyskując 52,5 punktów. Ciemnogniady LARGO (Saganek xx – Lala po Anonim) hod. Gerhard Mendel, wł. Wioleta Lech, uzyskując 52 punkty, zwracał uwagę rasowym typem oraz energicznym, elastycznym i obszernym kłusem. Przewaga w ocenie przeglądowej klaczy i ogierów urodzonych w 2009 roku nad starszymi rocznikami obu płci świadczy o wzroście poziomu u polskich trakenów i pozwala optymistycznie patrzeć na rozwój w tej trasie. Wśród reproduktorów na podstawie przeprowadzonego przeglądu pozytywnie oceniam potomstwo ogierów: EMIS (Heleris – Ema), LORD ODER I (Oder – Lebioda), AJBEK (Agar – Agenda) oraz CEDRUS (Ogar – Cerkwica). Oprócz wyżej wymienionych reproduktorów należałoby szerzej użyć w hodowli ogierów CZARCZAF (Ogar – Czapa) i AKTYW (Agar – Agenda). Na podkreślenie zasługuje sposób prezentacji koni, ich pielęgnacja oraz przygotowanie miejsc przeglądowych. Wzorem może być tutaj obiekt Violetty i Krzysztofa Kulik z Klęku. W dniu 16. października brałem udział w jesiennym przeglądzie Stadniny Koni Liski, która jako jedyna w Polsce hoduje wyłącznie konie wielkopolskie o pochodzeniu wschodnio-prusko-trakeńskim. Konie hodowane w tej stadninie wywodzą się z 25 rodzin, w tym 21 pochodzących od klaczy wschodnio-prusko-trakeńskich i cztery od klaczy pełnej krwi angielskiej. Nadwyżki klaczy i młodzieży znajdujące się w tej stadninie powinny zainteresować hodowców prywatnych. Materiał hodowlany w tej stadninie reprezentuje odpowiednio wysoki poziom, gdyż od dziesiątków lat prowadzona jest selekcja na podstawie oceny pokroju, rodowodów i wartości hodowlano-użytkowej.